NAJNOWSZE ZMIANY W ZAKRESIE POSTĘPOWANIA ADMINISTRACYJNEGO

Część wprowadzonych zmian wynika z implementacji dotychczasowej praktyki orzekania organów administracji oraz wypracowanego orzecznictwa sądowo administracyjnego, część zmian dotyczy poszerzenia zastosowania instytucji, które dotychczas miały charakter szczególny, na ogólne postępowanie administracyjne, natomiast część rozwiązań stanowi zupełnie nowe podejście do zagadnień administracyjnoprawnych.

W ramach zmiany poszczególnych przepisów najbardziej dostrzegalnymi są następujące:

• Wprowadzenie ustawowego nakazu rozstrzygania niedających się rozstrzygnąć wątpliwości prawnych (art. 7a KPA) i faktycznych (art. 81a KPA) na korzyść strony.
• Zastąpienie dotychczas obowiązującej zasady pogłębiania zaufania strony do organu administracji nowymi zasadami proporcjonalności, bezstronności i równego traktowania oraz wprowadzenie zasady rozstrzygania spraw w taki sam sposób w ramach utrwalonej praktyki w takim samym stanie faktycznym i prawnym (art. 8 KPA).
• Nałożenie na organ obowiązku dążenia do ugodowego zakończenia postępowania, informowania o mediacji w sprawach, gdzie jest to możliwe (art. 13 KPA).
• Systemowe dopuszczenie wprowadzenia wyjątków od zasady dwuinstancyjności postępowania administracyjnego w wybranych przypadkach (omawiana nowelizacja nie wprowadza konkretnych odstępstw od omawianej zasady, przy czym właściwi ministrowie w ramach swoich kompetencji mają w terminie 2 lat od wejścia w życie ustawy nowelizującej ustalić w jakich postępowaniach istnieją przesłanki do odejścia od wskazanej zasady).
• Wprowadzenie wypracowanej przez doktrynę i orzecznictwo definicji prawomocności decyzji do KPA (art. 16 § 3 KPA).
• Wprowadzenie instytucji ponaglenia (art. 37 i 38 KPA).
• Wprowadzenie generalnej możliwości dokonywania zawiadomień i doręczeń w formie publicznego obwieszczenia w sytuacji, gdy stron postepowania jest więcej niż 20. (art. 49a KPA).
• Dokument poświadczony w postępowaniu przez profesjonalnego pełnomocnika ma charakter dokumentu urzędowego.
• Wprowadzenie obowiązku obwieszczania o postępowaniu, jeżeli zachodzi prawdopodobieństwo istnienia stron nie biorących udziału w postępowaniu (art. 91 par. 3 KPA).
• Uregulowanie skutków zrzeczenia się przez stronę prawa do wniesienia odwołania od decyzji (art. 127a § 2 KPA).
• Nałożenie na organ II instancji obowiązku określenia wytycznych w zakresie wykładni przepisów prawa, w sytuacji gdy w postępowaniu przed organem I instancji doszło do błędnej wykładni stosowanych przepisów prawa (art. 138 § 2a KPA).

Oprócz zmiany poszczególnych przepisów, w niektórych przypadkach skutkujących daleko idącą zmianą w zakresie postępowania, do KPA wprowadzono zupełnie nowe jednostki redakcyjne, dotyczące wprowadzenia do ogólnego postępowania administracyjnego poszczególnych instytucji prawnych.

W ramach nowelizacji dodano nowe Rozdziały i Działy KPA:
·    Rozdział 5a – Mediacja
·    Rozdział 8a – Milczące załatwienie sprawy
·    Rozdział 14 – Postępowanie uproszczone
·    Dział IV a – Administracyjne kary pieniężne
·    Dział VIII a – Europejska współpraca administracyjna

Stosownie do wprowadzonych zmian dostosowano przepisy szeregu ustaw, w tym w szczególności przepisu ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. 2016 r., poz. 718. t.j.).


Zmiana przepisów wynikająca z wejścia w życie omawianej nowelizacji będzie znajdowała zastosowanie wyłącznie do postępowań wszczętych po dacie wejścia w życie nowych przepisów.