OCHRONA ZBIOROWYCH INTERESÓW KONSUMENTÓW .

Stan prawny:

Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów zakazuje przedsiębiorcom praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów. Praktyką naruszającą zbiorowe interesy konsumentów zgodnie z art. 24 ust. 2 pkt 1) wskazanej wyżej ustawy jest godzące w zbiorowe interesy konsumentów bezprawne działanie przedsiębiorcy, w mogące polegać na stosowaniu postanowień wzorców umów, które zostały wpisane do rejestru postanowień wzorców umowy uznanych za niedozwolone, o którym mowa w ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (dalej jako KPC). Wskazany rejestr klauzul niedozwolonych (dalej jako Rejestr) prowadzony jest przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Podstawą wpisów do Rejestru, zgodnie z art. 47945 KPC są prawomocne wyroki wydawane przez Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w sprawach uznania postanowień wzorca umowy za niedozwolony. Podkreślenia wymaga fakt, iż Rejestr jest jawny, dlatego też nikt nie może zasłaniać się nieznajomością dokonanych w nim wpisów.

Aktualna praktyka:

W praktyce powyższe oznacza, że w przypadku gdy przedsiębiorca stosuje w umowach z konsumentami określone postanowienia, uznane za naruszające zbiorowe interesy konsumentów i wpisane do Rejestru, przedsiębiorca ten, z chwilą dokonania wpisu określonej klauzuli do Rejestru, narusza zbiorowe interesy konsumentów i naraża się w ten sposób na konsekwencje prawne. Konsumenci oraz organizacje, których statutowym celem działalności jest ochrona praw konsumentów mogą względem takiego przedsiębiorcy korzystać z przewidzianych prawem środków prawnych na drodze administracyjnej lub sądowej, w zależności od sytuacji, oraz podejmować działania zmierzające do zaprzestania stosowania przez konkretnego przedsiębiorcę określonej klauzuli umownej.
Rosnącą na znaczeniu formą ochrony zbiorowych interesów konsumentów jest działalność stowarzyszeń mających w swoim zakresie działalności statutowej ochronę zbiorowych interesów konsumentów. Stowarzyszenia te reprezentując indywidualnych konsumentów, po analizie postanowień umownych stosowanych przez określonego przedsiębiorcę w umowach z konsumentami, występują z wnioskami o uznanie określonych klauzul za niedozwolone, w sytuacji, gdy klauzule o tożsamej lub zbliżonej treści zostały już wpisane do Rejestru. Działania te mają na celu wyeliminowanie z obrotu prawnego z konsumentami klauzul naruszających zbiorowe interesy konsumentów.

Wnioski:

W celu uniknięcia zarzutu stosowania klauzul umownych, naruszających zbiorowe interesy konsumentów, przedsiębiorca powinien przy tworzeniu regulaminów lub wzorców umów stosowanych w relacjach z konsumentami mieć na uwadze aktualną treść wpisów w Rejestrze. Jednocześnie, w związku z faktem systematycznego dodawania do treści Rejestru klauzul uznawanych za naruszające zbiorowe interesy konsumentów konieczne jest okresowe weryfikowanie stosowanych przez przedsiębiorcę regulaminów i wzorów umów pod kątem ich zbieżności z wprowadzanymi wpisami, jak również niezwłoczne reagowanie poprzez usuwanie z ich treści klauzul uznanych za niedozwolone. Ryzyko w powyższym zakresie spoczywa na przedsiębiorcy, a jego zminimalizowanie zależy od systematycznego śledzenia treści wpisów w Rejestrze oraz niezwłoczne reagowanie zmierzające do unikania naruszania zbiorowych interesów konsumentów. Podkreślenia wymaga również okoliczność, iż koszty postępowań zakończonych negatywnym dla przedsiębiorcy rozstrzygnięciem, jak i ewentualne kary nakładane w postępowaniu administracyjnym na przedsiębiorcę z tytułu naruszania zbiorowych interesów konsumentów, są znaczne.

W przypadku szczegółowych pytań związanych z tematem niniejszego newslettera prosimy o kontakt z panem Markiem Widerą.