ZMIANY W PRAWIE PRACY – WRZESIEŃ 2016 R.

Oznacza to, że w przypadku, kiedy umowa o pracę jest zawierana ustnie lub w sposób dorozumiany, np. poprzez skierowanie pracownika na stanowisko pracy, pracownik może rozpocząć wykonywanie umówionych czynności służbowych dopiero po otrzymaniu od pracodawcy pisemnego potwierdzenia dokonanych przez strony stosunku pracy uzgodnień. Takie rozwiązanie jest odpowiedzią na sygnalizowany przez Państwową Inspekcję Pracy tzw. syndrom pierwszej dniówki czyli tłumaczenia pracodawców podczas kontroli PIP, że dany pracownik pracuje pierwszy dzień a pisemne potwierdzenie ustaleń dotyczących stosunku pracy zostanie mu przekazane pod koniec dniówki roboczej. Oczywiście inspektorzy PIP w takich sytuacjach mogli przypuszczać, że pracownik jest zatrudniany „na czarno”, jednakże przepisy stały po stronie pracodawcy.

W ślad za omówioną zmianą doprecyzowano, że wykroczeniem przeciwko prawom pracownika jest niepotwierdzanie na piśmie zawartej z pracownikiem umowy przed dopuszczeniem pracownika do pracy. Tym samym, w przypadku stwierdzenia, że pracownik wykonuje swoje obowiązki a nie zawarto z nim umowy o pracę ani nie potwierdzono mu na piśmie warunków wskazanych w art. 29 § 3 Kodeksu pracy, pracodawca lub inna osoba upoważniona do wykonywania czynności z zakresu prawa pracy będzie mogła zostać ukarana mandatem w wysokości nawet do 30.000,00 zł.

Dwie ustawy kominowe

W związku z uchwaleniem nowej ustawy oraz nowelizacją tzw. ustawy kominowej w zakresie zasad wynagradzania członków organów niektórych spółek od 9 września 2016 r. kwestie wynagradzania w „sektorze publicznym” są regulowane dwutorowo. Znowelizowana ustawa kominowa (tj. ustawa z dnia 3 marca 2000 r. o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi, Dz. U. z 2015 r., poz. 2099 z późn. zm. – dalej jako „ustawa kominowa z 2000 r.”) dotyczy zdecydowanie węższego kręgu osób, tj. w szczególności przedsiębiorstw państwowych, niektórych państwowych i samorządowych jednostek organizacyjnych posiadających osobowość prawną, agencji państwowych, państwowych jednostek publicznych czy samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej.

Z kolei ustawa z dnia 9 czerwca 2016 r. o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami (Dz. U. z 2016 r., poz. 1202, dalej jako „ustawa kominowa z 2016 r.”) znajduje zastosowanie do podmiotów wykonujących uprawnienia z akcji przysługujące Skarbowi Państwa, jednostkom samorządu terytorialnego i ich związkom, państwowym oraz komunalnym osobom prawnym. Należy zwrócić uwagę, że ustawa kominowa z 2016 r. nie wymaga, aby podmioty te posiadały więcej niż 50 % akcji lub udziałów w spółce.

Zasadniczą zmianą jest wprowadzenie obowiązku określenia w spółkach z udziałem wskazanych wyżej podmiotów zasad wynagradzania członków organu zarządzającego i nadzorczego w formie uchwały walnego zgromadzenia lub zgromadzenia wspólników (ściślej rzecz ujmując – osoby reprezentujące podmioty publiczne są zobowiązane do doprowadzenia do głosowania na walnym zgromadzeniu/ zgromadzeniu wspólników uchwał w tej sprawie).

Uchwały w sprawie wynagrodzeń powinny przewidywać min.:

• podział wynagrodzenia członka zarządu na część stałą, ustaloną w oparciu o parametry określone ustawą kominową z 2016 r., tj. wielkości zatrudnienia,wysokości rocznego obrotu oraz sumy aktywów (z zastrzeżeniem możliwości odmiennego określenia części stałej wynagrodzenia w uzasadnionych przypadkach) oraz część zmienną uzależnioną od realizacji celów zarządczych,

• zawieranie z członkiem zarządu tzw. kontraktu managerskiego, co sugeruje wyłączenie możliwości zawarcia umowy o pracę,

• wysokość miesięcznego wynagrodzenia członków rad nadzorczych w wysokości określonej zgodnie z ustawą kominową z 2016 r.,

• fakultatywnie uchwały mogą zawierać postanowienia dotyczące korzystania przez członków zarządu z urządzeń technicznych (np. telefon, komputer samochód), wysokości odprawy czy zasad ustanawiania zakazu konkurencji po ustaniu stosunku prawnego będącego podstawą pełnienia funkcji.

Przepisy intertemporalne pozwalają na stosowanie przepisów dotychczasowych do umów o świadczenie usług zarządzania oraz umów o zakazie konkurencji zobowiązując jednocześnie podmioty wykonujące prawa z udziałów lub akcji do dostosowania zasad wynagradzania członków zarządu i rad nadzorczych do nowych przepisów najpóźniej do 30 czerwca 2017 r. Na tym tle z pewnością niejasne będzie określenie statusu prawnego członków zarządów, których łączy ze spółką umowa o pracę, w szczególności udzielenie odpowiedzi na pytanie czy wskazanie nowelizacji przepisów jako przyczyny uzasadniającej rozwiązanie umowy o pracę z członkiem zarządu będzie wystarczające. 

Nowelizacja Kodeksu spółek handlowych  

Ustawa kominowa z 2016 r. wprowadziła również kilka nowych przepisów do Kodeksu spółek handlowych. Po pierwsze usankcjonowała możliwość określenia zasad wynagradzania członków zarządu w uchwałach wspólników (w przypadku sp. z o.o.) oraz walnego zgromadzenia (w przypadku S.A.).

Ponadto, dodany art. 222¹ Kodeksu spółek handlowych potwierdził możliwość przyznania członkom rady nadzorczej sp. z o.o. wynagrodzenia w wysokości określonej w umowie spółki bądź w uchwale wspólników jednocześnie zobowiązując spółkę do zwrotu członkom rady nadzorczej kosztów związanych z udziałem w pracach rady.