Nowe prawa konsumentów od 1 stycznia 2023 roku

Z dniem 1 stycznia 2023 roku w życie weszły m.in. ustawa z dnia 4 listopada 2022 r. o zmianie ustawy o prawach konsumenta, ustawy – Kodeks cywilny oraz ustawy – Prawo prywatne międzynarodowe oraz ustawa z dnia 1 grudnia 2022 r. o zmianie ustawy o prawach konsumenta oraz niektórych innych ustaw.
Spośród licznych zmian na szczególną uwagę zasługują zmiany dotyczące zgodności towaru z umową oraz przysługujące w tym zakresie uprawnienia konsumenckie. Z zastosowania dotychczasowych przepisów Kodeksu cywilnego dotyczących rękojmi konsumenckiej wyłączone zostały umowy zobowiązujące do przeniesienia własności towarów na konsumenta zatem w szczególności umowa sprzedaży czy umowa dostawy.
Powyższe zmiany są spowodowane implementacją dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/770 z dnia 20 maja 2019 roku w sprawie niektórych aspektów umów o dostarczanie treści cyfrowych i usług cyfrowych, oraz dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/771 z dnia 20 maja 2019 roku w sprawie niektórych aspektów umów sprzedaży towarów, zmieniającej rozporządzenie (UE) 2017/2394 oraz dyrektywę 2009/22/WE oraz uchylającej dyrektywę 1999/44/WE.
Ustawodawca wprowadził m.in. legalną definicję towaru oraz sprecyzował kiedy towar jest zgodny z umową. Zgodnie z art. 43b ust. 1 ustawy o prawach konsumenta, towar będzie zgodny z umową, jeżeli w zgodzie z jej postanowieniami będą pozostawały w szczególności:
1. opis towaru, jego rodzaj, ilość, jakość, kompletność i funkcjonalność, a w odniesieniu do towarów z elementami cyfrowymi – również kompatybilność, interoperacyjność i dostępność aktualizacji;
2. przydatność towaru do szczególnego celu, o którym kupujący poinformował sprzedawcę, a sprzedawca to zaakceptował.
Modyfikacji uległa także sekwencja uprawnień konsumenckich. W przypadku braku zgodności towaru z umową konsumentowi przysługuje prawo do żądania przywrócenia zgodności towaru z umową przez jego naprawę lub wymianę, przy czym to przedsiębiorca będzie mógł naprawić towar w miejsce żądanej wymiany albo odwrotnie, jeżeli doprowadzenie towaru do zgodności z umową w sposób wybrany przez konsumenta będzie niemożliwe albo wymagałoby to nadmiernych trudności. Natomiast jeżeli naprawa i wymiana będą niemożliwe lub wymagałyby nadmiernych kosztów dla przedsiębiorcy, może on odmówić doprowadzenia towaru do zgodności z umową.
Konsument będzie mógł złożyć oświadczenie o obniżeniu ceny albo odstąpieniu od umowy dopiero w drugiej kolejności. Będzie dysponował tą możliwością, gdy:
- przedsiębiorca nie doprowadzi towaru do zgodności z umową;
- odmówi tego działania;
- brak zgodności będzie nadal miał miejsce pomimo próby doprowadzenia towaru do zgodności z umową;
- brak zgodności towaru z umową będzie na tyle istotny, że uzasadni skorzystanie z prawa do obniżenia ceny albo odstąpienia od umowy bez uprzedniego żądania doprowadzenia towaru do zgodności z umową;
- gdy z uwagi na okoliczności lub oświadczenia przedsiębiorcy wiadomo, że nie zamierza on doprowadzić towaru do zgodności z umową w rozsądnym czasie lub bez nadmiernych niedogodności dla konsumenta.
W znowelizowanej ustawie wprost wskazano, że koszty doprowadzenia towaru do zgodności z umową obciążają przedsiębiorcę.
Należy zwrócić także uwagę na obowiązujące domniemanie prawne niezgodności towaru z umową o ile wada ujawniła się w terminie 2 lat od dnia wydania towaru. Oznacza to, że ciężar udowodnienia zgodności towaru z umową spoczywa na przedsiębiorcy.
Opisane powyżej zmiany znajdują zastosowanie do umów zobowiązujących do przeniesienia własności towaru zawartych od dnia 1 stycznia 2023 roku.
Nowe przepisy wprowadzają także inne zmiany dotyczące m.in. umów związanych z dostarczaniem treści cyfrowej lub usługi cyfrowej, obowiązków informacyjnych, jakie przedsiębiorcy, w tym platformy internetowe, będą zobowiązani przekazać konsumentom przed zawarciem umowy.