NOWE REGULACJE PRAWNE W USTAWIE O DOCHODZENIU ROSZCZEŃ W POSTĘPOWANIU GRUPOWYM
POSTĘPOWANIE GRUPOWE
W dniu 17 grudnia 2009 roku Sejm uchwalił Ustawę o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym (Dz.U.10.7.44). Nowa regulacja prawna weszła w życie w dniu 19 lipca 2010 roku.
W dniu 17 grudnia 2009 roku Sejm uchwalił Ustawę o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym (Dz.U.10.7.44). Nowa regulacja prawna weszła w życie w dniu 19 lipca 2010 roku.
Instytucja tzw. pozwu zbiorowego umożliwia grupie osób dochodzenie roszczeń w jednym postępowaniu sądowym po spełnieniu przesłanek określonych w Ustawie. Wszczęcie postępowania grupowego nie wyłącza możliwości dochodzenia roszczeń przez osoby, które nie przystąpiły do grupy lub z niej wystąpiły. Celem postępowania grupowego jest ułatwienie dostępu do sądu oraz przyspieszenie postępowania przy znacznym obniżeniu jego kosztów. Postępowanie grupowe ma być procedurą, dzięki której ułatwiony zostanie dostęp do sądu w sytuacjach, w których dochodzenie roszczenia w takim postępowaniu jest korzystniejsze dla zainteresowanego niż indywidualne występowanie z własnym roszczeniem.
I. Dopuszczalność drogi postępowania grupowego
Dopuszczalność drogi postępowania grupowego zależy od zaistnienia dwóch elementów:
1) istnienia sprawy grupowej
2) braku przepisu szczególnego, który wyłączałby sprawę cywilną spod jurysdykcji sądów i przekazywałby do właściwości innych organów (art. 2 § 3 k.p.c.).
Dopuszczalność drogi sądowej stanowi bezwzględną pozytywną przesłankę procesową, która działa ab initio, czyli od początku procesu. Brak przesłanek pozytywnych skutkuje odrzuceniem pozwu przez sąd.
II. Zakres podmiotowy i przedmiotowy Ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym
Ustawa normuje sądowe postępowanie cywilne w sprawach, w których są dochodzone roszczenia jednego rodzaju, co najmniej 10 osób, oparte na tej samej lub takiej samej podstawie faktycznej (postępowanie grupowe).Ustawa ma zastosowanie w sprawach o roszczenia o ochronę konsumentów, z tytułu odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny oraz z tytułu czynów niedozwolonych, z wyjątkiem roszczeń o ochronę dóbr osobistych.
Postępowanie grupowe w sprawach o roszczenia pieniężne jest dopuszczalne tylko wtedy, gdy wysokość roszczenia każdego członka grupy została ujednolicona przy uwzględnieniu wspólnych okoliczności sprawy. Ujednolicenie wysokości roszczeń może nastąpić w podgrupach, liczących co najmniej 2 osoby.
III. Właściwość rzeczowa sądu
Postępowanie grupowe należy do właściwości sądów okręgowych. Sprawy rozpoznawane są w składzie trzech sędziów zawodowych.
IV. Wszczęcie postępowania
a/ Reprezentant grupy i przymus radcowsko-adwokacki
Powództwo w postępowaniu grupowym wytacza reprezentant grupy. Reprezentantem grupy może być osoba będąca członkiem grupy albo powiatowy (miejski) rzecznik konsumentów w zakresie przysługujących mu uprawnień. Reprezentant grupy prowadzi postępowanie w imieniu własnym, na rzecz wszystkich członków grupy.
W postępowaniu grupowym obowiązuje zastępstwo powoda przez adwokata lub radcę prawnego, chyba że powód jest adwokatem lub radcą prawnym. Wynagrodzenie pełnomocnika określa się w umowie zawartej z grupą i nie może ono przekroczyć 20% kwoty zasądzonej na rzecz powoda.
b/ Pozew
Pozew powinien czynić zadość warunkom pisma procesowego, a nadto zawierać:
1) dokładnie określone żądanie
2) w sprawach o prawa majątkowe - oznaczenie wartości przedmiotu sporu;
3) przytoczenie okoliczności faktycznych uzasadniających żądanie, a w miarę potrzeby uzasadniających również właściwość sądu
4) wniosek o rozpoznanie sprawy w postępowaniu grupowym;
5) wskazanie okoliczności dot. dopuszczalności tego postępowania,
6) w przypadku roszczeń pieniężnych określenie wysokości roszczenia każdego z członków grupy lub podgrup;
7) oświadczenie powoda o tym, że działa on w charakterze reprezentanta grupy.
Do pozwu należy dołączyć oświadczenia członków grupy o przystąpieniu do grupy i wyrażeniu zgody co do osoby reprezentanta grupy oraz umowę reprezentanta grupy z pełnomocnikiem, określającą sposób wynagrodzenia pełnomocnika.
Ponadto pozew może zawierać wnioski o zabezpieczenie powództwa, nadanie wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności i przeprowadzenie rozprawy w nieobecności powoda oraz wnioski służące do przygotowania rozprawy, a w szczególności wnioski o:
1) wezwanie na rozprawę wskazanych przez powoda świadków i biegłych;
2) dokonanie oględzin;
3) polecenie pozwanemu dostarczenia na rozprawę dokumentu będącego w jego posiadaniu, a potrzebnego do przeprowadzenia dowodu, lub przedmiotu oględzin;
4) zażądanie na rozprawę dowodów znajdujących się w sądach, urzędach lub u osób trzecich.
c/ Opłata
- Opłata stosunkowa
Opłata stosunkowa w sprawach o prawa majątkowe dochodzone w postępowaniu grupowym wynosi 2% wartości przedmiotu sporu lub przedmiotu zaskarżenia, jednak nie mniej niż 30 złotych i nie więcej niż 100 000 złotych.
- Opłata tymczasowa
Opłata tymczasowa w sprawach dochodzonych w postępowaniu grupowym wynosi od 100 złotych do 10 000 złotych.
- Opłata stała
Opłata stała pobierana jest od pozwu wniesionego w postępowaniu grupowym, w sprawach o ochronę niemajątkowych praw dochodzonych w postępowaniu grupowym. Wysokość opłaty stałej pobieranej we wskazanych sprawach wynosi 600 zł.
Sąd na mocy postanowienia stwierdza dopuszczalność wszczęcia postępowania grupowego, a następnie ogłasza w prasie o zasięgu ogólnokrajowym o toczącym się postępowaniu grupowym wyznaczając jednocześnie termin do wstąpienia do grupy. Przystąpienie do grupy po upływie terminu jest niedopuszczalne.
d/ Cofnięcie pozwu, zrzeczenie się lub ograniczenie roszczenia oraz zawarcie ugody Cofnięcie pozwu, zrzeczenie się lub ograniczenie roszczenia oraz zawarcie ugody wymaga zgody więcej niż połowy członków grupy. Sąd może uznać za niedopuszczalne cofnięcie pozwu, zrzeczenie się lub ograniczenie roszczenia, jak też zawarcie ugody, jeżeli okoliczności sprawy wskazują, że wymienione czynności są sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami albo zmierzają do obejścia prawa bądź rażąco naruszają interes członków grupy. Członkowie grupy lub podgrupy przesłuchiwani są w charakterze strony.
e/ Tytuł egzekucyjny
Tytułem egzekucyjnym do prowadzenia egzekucji świadczenia pieniężnego przypadającego członkowi grupy lub podgrupy będzie wyciąg z wyroku wskazujący w szczególności wysokość należnego mu świadczenia. W przypadku świadczeń niepieniężnych egzekucję zasądzonego świadczenia wszczyna się na wniosek reprezentanta grupy. Jeżeli świadczenie nie zostanie spełnione w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się wyroku, a w tym czasie reprezentant grupy nie wystąpi z wnioskiem o wszczęcie egzekucji, z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności, a także o wszczęcie egzekucji, może wystąpić każdy z członków grupy.
W zakresie nieuregulowanym w ustawie zastosowanie znajdują przepisy kodeksu postępowania cywilnego, z wyłączeniem art. 7, 8, 117–124, 194–196, 204, 205, art. 207 § 3 i art. 425–50514.
W sprawach rozpoznawanych w postępowaniu grupowym przepisów art. 100 ust. 2, art. 101–103, 105, 107 i 109–112 Ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych nie stosuje się.
W przypadku pytań w temacie powyższego zagadnienia prosimy o kontakt.
I. Dopuszczalność drogi postępowania grupowego
Dopuszczalność drogi postępowania grupowego zależy od zaistnienia dwóch elementów:
1) istnienia sprawy grupowej
2) braku przepisu szczególnego, który wyłączałby sprawę cywilną spod jurysdykcji sądów i przekazywałby do właściwości innych organów (art. 2 § 3 k.p.c.).
Dopuszczalność drogi sądowej stanowi bezwzględną pozytywną przesłankę procesową, która działa ab initio, czyli od początku procesu. Brak przesłanek pozytywnych skutkuje odrzuceniem pozwu przez sąd.
II. Zakres podmiotowy i przedmiotowy Ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym
Ustawa normuje sądowe postępowanie cywilne w sprawach, w których są dochodzone roszczenia jednego rodzaju, co najmniej 10 osób, oparte na tej samej lub takiej samej podstawie faktycznej (postępowanie grupowe).Ustawa ma zastosowanie w sprawach o roszczenia o ochronę konsumentów, z tytułu odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny oraz z tytułu czynów niedozwolonych, z wyjątkiem roszczeń o ochronę dóbr osobistych.
Postępowanie grupowe w sprawach o roszczenia pieniężne jest dopuszczalne tylko wtedy, gdy wysokość roszczenia każdego członka grupy została ujednolicona przy uwzględnieniu wspólnych okoliczności sprawy. Ujednolicenie wysokości roszczeń może nastąpić w podgrupach, liczących co najmniej 2 osoby.
III. Właściwość rzeczowa sądu
Postępowanie grupowe należy do właściwości sądów okręgowych. Sprawy rozpoznawane są w składzie trzech sędziów zawodowych.
IV. Wszczęcie postępowania
a/ Reprezentant grupy i przymus radcowsko-adwokacki
Powództwo w postępowaniu grupowym wytacza reprezentant grupy. Reprezentantem grupy może być osoba będąca członkiem grupy albo powiatowy (miejski) rzecznik konsumentów w zakresie przysługujących mu uprawnień. Reprezentant grupy prowadzi postępowanie w imieniu własnym, na rzecz wszystkich członków grupy.
W postępowaniu grupowym obowiązuje zastępstwo powoda przez adwokata lub radcę prawnego, chyba że powód jest adwokatem lub radcą prawnym. Wynagrodzenie pełnomocnika określa się w umowie zawartej z grupą i nie może ono przekroczyć 20% kwoty zasądzonej na rzecz powoda.
b/ Pozew
Pozew powinien czynić zadość warunkom pisma procesowego, a nadto zawierać:
1) dokładnie określone żądanie
2) w sprawach o prawa majątkowe - oznaczenie wartości przedmiotu sporu;
3) przytoczenie okoliczności faktycznych uzasadniających żądanie, a w miarę potrzeby uzasadniających również właściwość sądu
4) wniosek o rozpoznanie sprawy w postępowaniu grupowym;
5) wskazanie okoliczności dot. dopuszczalności tego postępowania,
6) w przypadku roszczeń pieniężnych określenie wysokości roszczenia każdego z członków grupy lub podgrup;
7) oświadczenie powoda o tym, że działa on w charakterze reprezentanta grupy.
Do pozwu należy dołączyć oświadczenia członków grupy o przystąpieniu do grupy i wyrażeniu zgody co do osoby reprezentanta grupy oraz umowę reprezentanta grupy z pełnomocnikiem, określającą sposób wynagrodzenia pełnomocnika.
Ponadto pozew może zawierać wnioski o zabezpieczenie powództwa, nadanie wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności i przeprowadzenie rozprawy w nieobecności powoda oraz wnioski służące do przygotowania rozprawy, a w szczególności wnioski o:
1) wezwanie na rozprawę wskazanych przez powoda świadków i biegłych;
2) dokonanie oględzin;
3) polecenie pozwanemu dostarczenia na rozprawę dokumentu będącego w jego posiadaniu, a potrzebnego do przeprowadzenia dowodu, lub przedmiotu oględzin;
4) zażądanie na rozprawę dowodów znajdujących się w sądach, urzędach lub u osób trzecich.
c/ Opłata
- Opłata stosunkowa
Opłata stosunkowa w sprawach o prawa majątkowe dochodzone w postępowaniu grupowym wynosi 2% wartości przedmiotu sporu lub przedmiotu zaskarżenia, jednak nie mniej niż 30 złotych i nie więcej niż 100 000 złotych.
- Opłata tymczasowa
Opłata tymczasowa w sprawach dochodzonych w postępowaniu grupowym wynosi od 100 złotych do 10 000 złotych.
- Opłata stała
Opłata stała pobierana jest od pozwu wniesionego w postępowaniu grupowym, w sprawach o ochronę niemajątkowych praw dochodzonych w postępowaniu grupowym. Wysokość opłaty stałej pobieranej we wskazanych sprawach wynosi 600 zł.
Sąd na mocy postanowienia stwierdza dopuszczalność wszczęcia postępowania grupowego, a następnie ogłasza w prasie o zasięgu ogólnokrajowym o toczącym się postępowaniu grupowym wyznaczając jednocześnie termin do wstąpienia do grupy. Przystąpienie do grupy po upływie terminu jest niedopuszczalne.
d/ Cofnięcie pozwu, zrzeczenie się lub ograniczenie roszczenia oraz zawarcie ugody Cofnięcie pozwu, zrzeczenie się lub ograniczenie roszczenia oraz zawarcie ugody wymaga zgody więcej niż połowy członków grupy. Sąd może uznać za niedopuszczalne cofnięcie pozwu, zrzeczenie się lub ograniczenie roszczenia, jak też zawarcie ugody, jeżeli okoliczności sprawy wskazują, że wymienione czynności są sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami albo zmierzają do obejścia prawa bądź rażąco naruszają interes członków grupy. Członkowie grupy lub podgrupy przesłuchiwani są w charakterze strony.
e/ Tytuł egzekucyjny
Tytułem egzekucyjnym do prowadzenia egzekucji świadczenia pieniężnego przypadającego członkowi grupy lub podgrupy będzie wyciąg z wyroku wskazujący w szczególności wysokość należnego mu świadczenia. W przypadku świadczeń niepieniężnych egzekucję zasądzonego świadczenia wszczyna się na wniosek reprezentanta grupy. Jeżeli świadczenie nie zostanie spełnione w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się wyroku, a w tym czasie reprezentant grupy nie wystąpi z wnioskiem o wszczęcie egzekucji, z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności, a także o wszczęcie egzekucji, może wystąpić każdy z członków grupy.
W zakresie nieuregulowanym w ustawie zastosowanie znajdują przepisy kodeksu postępowania cywilnego, z wyłączeniem art. 7, 8, 117–124, 194–196, 204, 205, art. 207 § 3 i art. 425–50514.
W sprawach rozpoznawanych w postępowaniu grupowym przepisów art. 100 ust. 2, art. 101–103, 105, 107 i 109–112 Ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych nie stosuje się.
W przypadku pytań w temacie powyższego zagadnienia prosimy o kontakt.