x



NOWY STAN PRAWNY W DZIEDZINIE ODSETEK

Od 1 stycznia 2016 r. obowiązuje nowy, ujednolicony system naliczania odsetek. Zmiany objęły przepisy kodeksu cywilnego oraz ustawę z dnia 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych.

W obrocie obustronnie profesjonalnym, czyli pomiędzy przedsiębiorcami, zastosowanie mają odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych (art. 4 pkt 3 ustawy). Natomiast w obrocie nieprofesjonalnym stosuje się odsetki ustawowe tzw. kapitałowe (art. 359 KC) oraz odsetki ustawowe za opóźnienie (art. 481 KC).

Stopy wyżej wymienionych odsetek są jednolicie obliczane w oparciu o stopę referencyjną ustalaną przez Narodowy Bank Polski wynoszącą aktualnie 1,5 %.
Odsetki ustawowe tzw. kapitałowe równają się stopie referencyjnej Narodowego Banku Polskiego powiększonej o 3,5 punktów procentowych. Odsetki za opóźnienie liczone są jako stopa referencyjna Narodowego Banku Polskiego powiększona o 5,5 punktów procentowych. Natomiast odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych stanowią sumę stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 8 punktów procentowych.
Obecnie:

  • 5% wynoszą odsetki ustawowe (tzw. kapitałowe);
  • 7% wynosi wysokość odsetek ustawowych za opóźnienie;
  • 9,5% wynoszą odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych.

Do końca 2015 r. stopa odsetek ustawowych kapitałowych oraz odsetek za opóźnienie była jednakowa i wynosiła w ostatnim czasie 8%.
Zmianami objęto również odsetki maksymalne – w odniesieniu do odsetek kapitałowych oraz odsetek za opóźnienie. Maksymalna wysokość odsetek ustawowych i odsetek za opóźnienie nie może przekraczać ich dwukrotności w stosunku rocznym. Jeżeli wysokość odsetek za opóźnienie przekracza wysokość odsetek maksymalnych za opóźnienie,  ulegają one z mocy prawa zmniejszeniu do wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie. Postanowienia umowne nie mogą wyłączać ani ograniczać przepisów o odsetkach maksymalnych za opóźnienie, także w przypadku dokonania wyboru prawa obcego.
Należy mieć na uwadze, iż wprowadzona nowa kategoria w postaci ustawowych odsetek kapitałowych bez ich odpowiedniego dookreślenia może być mylona z dotychczasowymi odsetkami ustawowymi tj. z tytułu opóźnienia w zapłacie. Nowy stan prawny wymaga szczególnej weryfikacji zarówno odpowiednich postanowień kontraktowych jak i składanych żądań w pismach procesowych, a to z uwagi na odmienne wysokości obu kategorii odsetek.