ZMIANA ZASAD USTALANIA WYMIARU CZASU PRACY PRACOWNIKA W OKRESIE ROZLICZENIOWYM, W KTÓRYM ŚWIĘTO PRZYPADA NA DZIEŃ WOLNY OD PRACY.
2
października 2012 r. Trybunał Konstytucyjny wydał wyrok (sygn. K 27/11),
po rozpoznaniu wniosku Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”, uznający
postanowienia art. 130 § 21 kodeksu pracy za niezgodne z konstytucyjną
zasadą równości wobec prawa. Kwestionowany przepis stanowił, że jeżeli
zgodnie z przyjętym rozkładem czasu pracy, święto przypada w dniu wolnym
od pracy, to nie obniża ono wymiaru czasu pracy, stanowiąc tym samym
wyjątek od zasady wyrażonej w art. 130 § 2 kodeksu pracy, wedle którego
każde święto występujące w okresie rozliczeniowym i przypadające w innym
dniu niż niedziela obniża wymiar czasu pracy o 8 godzin. Trybunał
Konstytucyjny stwierdził, iż powyższy przepis bezpodstawnie różnicuje
liczbę dni wolnych od pracy przysługujących pracownikom w zależności od
przyjętego przez pracodawcę rozkładu czasu pracy.
Kwestionowany
przepis został wprowadzony 1 stycznia 2011 r., wraz z nowelizacją art. 1 ustawy o dniach wolnych od pracy uznającego Święto Trzech Króli (6
stycznia) za dodatkowy dzień ustawowo wolny od pracy. NSZZ „Solidarność”
zaskarżyło powyższą zmianę kodeksu pracy wskazując, iż przedmiotowy
przepis w sposób nieuzasadniony różnicuje sytuację prawną pracowników
zatrudnionych u tego samego pracodawcy, często na tym samym stanowisku
pracy, w granicach tych samych ustawowych maksymalnych norm czasu pracy
oraz w ramach tego samego systemu czasu pracy, ale objętych różnymi
harmonogramami czasu pracy. Wskazano bowiem, że powyższy przepis
przewiduje stosowanie dłuższego wymiaru czasu pracy w ramach
poszczególnych okresów rozliczeniowych pracownikom, dla których święto
będące dniem ustawowo wolnym od pracy przypada w dniu wolnym od pracy
wynikającym z pięciodniowego tygodnia pracy, powodując natomiast
skrócenie nominału czasu pracy innym pracownikom, dla których to samo
święto przypada dla nich w dniu pracy.
Zgodnie
ze stanowiskiem TK „(…) ustawowe ograniczenie liczby dni wolnych od
pracy w danym okresie rozliczeniowym powinno w równej mierze dotyczyć
wszystkich pracowników i być oparte na racjonalnych i zobiektywizowanych, a także przewidywalnych kryteriach. (…) Wprowadzenie
różnic w liczbie dni wolnych od pracy przysługujących pracownikom tylko
na podstawie przyjętego przez danego pracodawcę rozkładu czasu pracy
nie znajduje racjonalnego uzasadnienia. (…) zróżnicowanie sytuacji
prawnej pracowników w zakresie prawa do dnia wolnego od pracy w zamian
za święto w zależności od tego czy święto przypada w dniu wolnym od
pracy wynikającym z rozkładu czasu pracy w przeciętnie pięciodniowym
tygodniu pracy czy w dniu będącym według tego rozkładu czasu pracy dniem
pracy, nie znajduje usprawiedliwienia w potrzebach i interesach
gospodarki narodowej. Rozważania natury budżetowej nie mogą uzasadniać
dyskryminacji. (…) Kwestionowana regulacja nie znajduje
usprawiedliwienia w zasadach konstytucyjnych, zwłaszcza zasadzie
sprawiedliwości społecznej.”
Wyrok
Trybunału Konstytucyjnego jest ostateczny, wszedł w życie z dniem jego
ogłoszenia w Dzienniku Ustaw RP, t. j. 8 października 2012r. (D.Z.U.
2012 nr 0 poz. 1110.) W konsekwencji art. 130 § 21 kodeksu pracy
przestał obowiązywać, nastąpił powrót do starych zasad, zgodnie z którymi, każde święto występujące w okresie rozliczeniowym i przypadające w innym dniu niż niedziela obniża wymiar czasu pracy o 8
godzin, bez względu na przyjęty przez pracodawcę rozkład czasu pracy.
Straciły również ważność postanowienia regulaminów pracy, statutów czy
układów zbiorowych pracy, opartych o postanowienia kwestionowanego art.
130 § 21 kodeksu pracy jako postanowienia mniej korzystne dla pracownika
(art. 9 § 2 k. p.).
W przypadku jakichkolwiek wątpliwości uprzejmie prosimy o kontakt.