ZMIANY W PRAWIE PRACY - CZERWIEC 2013
W czerwcu 2013 r. Sejm rozpatrywał pakiet ustaw zmieniających Kodeks pracy oraz inne przepisy z zakresu prawa pracy.
W czerwcu 2013 r. Sejm rozpatrywał pakiet ustaw zmieniających Kodeks pracy oraz inne przepisy z zakresu prawa pracy. Projekt ustawy z dnia 13 czerwca 2013 r. dotyczący m.in. zmian w czasie pracy, w tym wprowadzenia przerywanego systemu czasu pracy czy przedłużenia okresu rozliczeniowego został uchwalony przez Sejm i przekazany do Senatu. Informacje dotyczące uchwalenia tej ustawy oraz wprowadzonych na jej mocy zmian na pewno zostaną zamieszczone na naszej stronie internetowej.
Druga, szeroko dyskutowana w debacie publicznej, ustawa o zmianie Kodeksu pracy w zakresie odnoszącym się do uprawnień rodzicielskich została podpisana przez Prezydenta i co do zasady weszła w życie 17 czerwca 2013 r. (Ustawa z dnia 28 maja 2013 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw, Dz. U. z 2013 r., poz. 675)(„Ustawa zmieniająca”).
Najistotniejsze zmiany wprowadzone Ustawą zmieniającą zostaną wskazane poniżej.
1. Urlop macierzyński
Wymiar urlopu macierzyńskiego nie uległ zmianie, tj. przysługuje w wymiarze od 20 do 37 tygodni w zależności od tego, ile dzieci pracownica urodziła przy jednym porodzie. Jednakże zgodnie z Ustawą zmieniającą pracownica może przed porodem wykorzystać aż 6 tygodni urlopu macierzyńskiego (w miejsce dotychczasowych 2 tygodni).
2. Dodatkowy urlop macierzyński
Dodatkowy urlop macierzyński nie jest instytucją nową, jednakże dotychczas przysługiwał w niższym wymiarze. Na mocy Ustawy nowelizującej jego długość wynosi maksymalnie 6 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka oraz do 8 tygodni w przypadku tzw. ciąży mnogiej. Urlop ten jest udzielany bezpośrednio po urlopie macierzyńskim jednorazowo lub w dwóch częściach przypadającej jedna po drugiej. Oznacza to, że pracownica może zadeklarować wykorzystanie pełnego wymiaru dodatkowego urlopu macierzyńskiego z góry bądź zdecydować o ogólnym wymiarze urlopu, z które skorzysta już w trakcie jego trwania.
Istnieją dwa sposoby złożenia wniosku o dodatkowy urlop macierzyński. W pierwszym przypadku pracownica może złożyć nie później niż 14 dni po porodzie wniosek o udzielenie jej dodatkowego urlopu macierzyńskiego bezpośrednio po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego oraz urlopu rodzicielskiego bezpośrednio po dodatkowym urlopie macierzyńskim. Pracodawca musi taki wniosek uwzględnić. Oznacza to w praktyce, że pracownica deklaruje z góry, tj. w czasie bezpośrednio po porodzie, zamiar wykorzystania wszystkich przysługujących jej „płatnych” urlopów związanych z rodzicielstwem. Jednakże Nawet jeśli pracownica złożyła taki wniosek, to może zrezygnować z dodatkowego urlopu macierzyńskiego w całości lub w części i powrócić do pracy. Rezygnacja odbywa się na podobnych zasadach – pracownica składa wniosek w sprawie rezygnacji z całości lub części dodatkowego urlopu macierzyńskiego w terminie nie krótszym niż 14 dni przed planowaną datą rozpoczęcia pracy. Pracodawca również w tym przypadku musi uwzględnić wniosek pracownicy.
Drugim sposobem zadeklarowania korzystania z dodatkowego urlopu macierzyńskiego jest złożenie wniosku o jego wykorzystanie w okresie późniejszym, tj. nie później niż 14 dni przed planowanym zakończeniem urlopu macierzyńskiego. Taki wniosek pracodawca również musi uwzględnić.
Co istotne, ustawodawca zezwolił na łącznie dodatkowego urlopu macierzyńskiego z wykonywaniem pracy u swojego pracodawcy w wymiarze nie wyższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy. W takim przypadku wysokość zasiłku macierzyńskiego zostaje odpowiednio zmniejszona. Istotna różnica w porównaniu do dotychczasowego stanu prawnego polega na tym, że pracodawca może nie wyrazić zgody na łączenie pracy z dodatkowym urlopem macierzyńskim ze względu na organizację pracy lub rodzaj wykonywanej przez pracownicę pracy.
Pracownik-ojciec może skorzystać z dodatkowego urlopu macierzyńskiego w sytuacji, kiedy z całości lub części tego urlopu zrezygnowała pracownica. Tym samym tylko jedno z rodziców może jednoczasowo korzystać z dodatkowego urlopu macierzyńskiego. Podobnie jak w przypadku pracownicy, pracownik składa pracodawcy pisemny wniosek w tej sprawie w terminie nie krótszym niż 14 dni przed planowanym rozpoczęciem korzystania z dodatkowego urlopu macierzyńskiego a pracodawca musi do takiego wniosku się przychylić.
Wymiar zasiłku macierzyńskiego przysługujący pracownicy uzależniony jest od tego czy korzysta wyłącznie z urlopu macierzyńskiego i dodatkowego urlopu macierzyńskiego (wtedy zasiłek równy jest 100 % podstawy wymiaru) czy zadeklarowała wykorzystanie dodatkowego urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego bezpośrednio po porodzie w pełnym wymiarze. W ostatnim przypadku zasiłek wynosi 80 % podstawy wymiaru przez cały ten okres. Regulacja ta wynika z wyrównania wysokości tego zasiłku, który w odniesieniu do urlopu macierzyńskiego i dodatkowego urlopu macierzyńskiego wynosi 100 % a w przypadku urlopu rodzicielskiego 60 % podstawy wymiaru. Oczywiście w przypadku rezygnacji z urlopu pracownicy lub pracownikowi przysługuje odpowiednia rekompensata.
3. Urlop rodzicielski
Urlop rodzicielski jest istotną nowością w polskim prawie pracy. Jego maksymalny wymiar wynosi 26 tygodni i jest on udzielany bezpośrednio po wykorzystaniu dodatkowego urlopu macierzyńskiego. Może być udzielony jednorazowo w całości lub w najwyżej 3 częściach.
Z urlopu rodzicielskiego mogą skorzystać oboje rodzice naprzemiennie, tylko jedno z nich może wykorzystać całość a także mogą korzystać z tego urlopu jednocześnie. W każdym przypadku wymiar urlopu nie może jednak przekroczyć 26 tygodni, zatem korzystanie z urlopu rodzicielskiego przez oboje rodziców nie skutkuje wydłużeniem wymiaru urlopu.
Pracownica może złożyć wniosek w sprawie wykorzystania urlopu rodzicielskiego na dwa wyżej omówione sposoby, tj. w terminie 14 dni od porodu lub w okresie późniejszym, tj. maksymalnie 14 dni przed planowaną datą rozpoczęcia urlopu rodzicielskiego. Z przyczyn oczywistych pracownik może złożyć odpowiedni wniosek wedle tej ostatniej procedury. Pracodawca jest zobowiązany do uwzględnienia takiego wniosku.
Na zasadach analogicznych jak poprzednio pracownica lub pracownik mogą zrezygnować z urlopu rodzicielskiego składając pracodawcy odpowiedni wniosek.
4. Urlop wychowawczy.
W związku z wydłużeniem wymiaru dodatkowego urlopu macierzyńskiego oraz wprowadzeniem urlopu rodzicielskiego urlop wychowawczy może być wykorzystany maksymalnie do ukończenia przez dziecko 5 roku życia.
Każdy ze wskazanych wyżej urlopów przysługuje również pracownikom, którzy przyjęli dziecko na wychowanie.
W przypadku szczegółowych pytań związanych z tematem niniejszego newslettera prosimy o kontakt z Panią Anną Dyląg.
Druga, szeroko dyskutowana w debacie publicznej, ustawa o zmianie Kodeksu pracy w zakresie odnoszącym się do uprawnień rodzicielskich została podpisana przez Prezydenta i co do zasady weszła w życie 17 czerwca 2013 r. (Ustawa z dnia 28 maja 2013 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw, Dz. U. z 2013 r., poz. 675)(„Ustawa zmieniająca”).
Najistotniejsze zmiany wprowadzone Ustawą zmieniającą zostaną wskazane poniżej.
1. Urlop macierzyński
Wymiar urlopu macierzyńskiego nie uległ zmianie, tj. przysługuje w wymiarze od 20 do 37 tygodni w zależności od tego, ile dzieci pracownica urodziła przy jednym porodzie. Jednakże zgodnie z Ustawą zmieniającą pracownica może przed porodem wykorzystać aż 6 tygodni urlopu macierzyńskiego (w miejsce dotychczasowych 2 tygodni).
2. Dodatkowy urlop macierzyński
Dodatkowy urlop macierzyński nie jest instytucją nową, jednakże dotychczas przysługiwał w niższym wymiarze. Na mocy Ustawy nowelizującej jego długość wynosi maksymalnie 6 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka oraz do 8 tygodni w przypadku tzw. ciąży mnogiej. Urlop ten jest udzielany bezpośrednio po urlopie macierzyńskim jednorazowo lub w dwóch częściach przypadającej jedna po drugiej. Oznacza to, że pracownica może zadeklarować wykorzystanie pełnego wymiaru dodatkowego urlopu macierzyńskiego z góry bądź zdecydować o ogólnym wymiarze urlopu, z które skorzysta już w trakcie jego trwania.
Istnieją dwa sposoby złożenia wniosku o dodatkowy urlop macierzyński. W pierwszym przypadku pracownica może złożyć nie później niż 14 dni po porodzie wniosek o udzielenie jej dodatkowego urlopu macierzyńskiego bezpośrednio po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego oraz urlopu rodzicielskiego bezpośrednio po dodatkowym urlopie macierzyńskim. Pracodawca musi taki wniosek uwzględnić. Oznacza to w praktyce, że pracownica deklaruje z góry, tj. w czasie bezpośrednio po porodzie, zamiar wykorzystania wszystkich przysługujących jej „płatnych” urlopów związanych z rodzicielstwem. Jednakże Nawet jeśli pracownica złożyła taki wniosek, to może zrezygnować z dodatkowego urlopu macierzyńskiego w całości lub w części i powrócić do pracy. Rezygnacja odbywa się na podobnych zasadach – pracownica składa wniosek w sprawie rezygnacji z całości lub części dodatkowego urlopu macierzyńskiego w terminie nie krótszym niż 14 dni przed planowaną datą rozpoczęcia pracy. Pracodawca również w tym przypadku musi uwzględnić wniosek pracownicy.
Drugim sposobem zadeklarowania korzystania z dodatkowego urlopu macierzyńskiego jest złożenie wniosku o jego wykorzystanie w okresie późniejszym, tj. nie później niż 14 dni przed planowanym zakończeniem urlopu macierzyńskiego. Taki wniosek pracodawca również musi uwzględnić.
Co istotne, ustawodawca zezwolił na łącznie dodatkowego urlopu macierzyńskiego z wykonywaniem pracy u swojego pracodawcy w wymiarze nie wyższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy. W takim przypadku wysokość zasiłku macierzyńskiego zostaje odpowiednio zmniejszona. Istotna różnica w porównaniu do dotychczasowego stanu prawnego polega na tym, że pracodawca może nie wyrazić zgody na łączenie pracy z dodatkowym urlopem macierzyńskim ze względu na organizację pracy lub rodzaj wykonywanej przez pracownicę pracy.
Pracownik-ojciec może skorzystać z dodatkowego urlopu macierzyńskiego w sytuacji, kiedy z całości lub części tego urlopu zrezygnowała pracownica. Tym samym tylko jedno z rodziców może jednoczasowo korzystać z dodatkowego urlopu macierzyńskiego. Podobnie jak w przypadku pracownicy, pracownik składa pracodawcy pisemny wniosek w tej sprawie w terminie nie krótszym niż 14 dni przed planowanym rozpoczęciem korzystania z dodatkowego urlopu macierzyńskiego a pracodawca musi do takiego wniosku się przychylić.
Wymiar zasiłku macierzyńskiego przysługujący pracownicy uzależniony jest od tego czy korzysta wyłącznie z urlopu macierzyńskiego i dodatkowego urlopu macierzyńskiego (wtedy zasiłek równy jest 100 % podstawy wymiaru) czy zadeklarowała wykorzystanie dodatkowego urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego bezpośrednio po porodzie w pełnym wymiarze. W ostatnim przypadku zasiłek wynosi 80 % podstawy wymiaru przez cały ten okres. Regulacja ta wynika z wyrównania wysokości tego zasiłku, który w odniesieniu do urlopu macierzyńskiego i dodatkowego urlopu macierzyńskiego wynosi 100 % a w przypadku urlopu rodzicielskiego 60 % podstawy wymiaru. Oczywiście w przypadku rezygnacji z urlopu pracownicy lub pracownikowi przysługuje odpowiednia rekompensata.
3. Urlop rodzicielski
Urlop rodzicielski jest istotną nowością w polskim prawie pracy. Jego maksymalny wymiar wynosi 26 tygodni i jest on udzielany bezpośrednio po wykorzystaniu dodatkowego urlopu macierzyńskiego. Może być udzielony jednorazowo w całości lub w najwyżej 3 częściach.
Z urlopu rodzicielskiego mogą skorzystać oboje rodzice naprzemiennie, tylko jedno z nich może wykorzystać całość a także mogą korzystać z tego urlopu jednocześnie. W każdym przypadku wymiar urlopu nie może jednak przekroczyć 26 tygodni, zatem korzystanie z urlopu rodzicielskiego przez oboje rodziców nie skutkuje wydłużeniem wymiaru urlopu.
Pracownica może złożyć wniosek w sprawie wykorzystania urlopu rodzicielskiego na dwa wyżej omówione sposoby, tj. w terminie 14 dni od porodu lub w okresie późniejszym, tj. maksymalnie 14 dni przed planowaną datą rozpoczęcia urlopu rodzicielskiego. Z przyczyn oczywistych pracownik może złożyć odpowiedni wniosek wedle tej ostatniej procedury. Pracodawca jest zobowiązany do uwzględnienia takiego wniosku.
Na zasadach analogicznych jak poprzednio pracownica lub pracownik mogą zrezygnować z urlopu rodzicielskiego składając pracodawcy odpowiedni wniosek.
4. Urlop wychowawczy.
W związku z wydłużeniem wymiaru dodatkowego urlopu macierzyńskiego oraz wprowadzeniem urlopu rodzicielskiego urlop wychowawczy może być wykorzystany maksymalnie do ukończenia przez dziecko 5 roku życia.
Każdy ze wskazanych wyżej urlopów przysługuje również pracownikom, którzy przyjęli dziecko na wychowanie.
W przypadku szczegółowych pytań związanych z tematem niniejszego newslettera prosimy o kontakt z Panią Anną Dyląg.