ZMIANY ZWIĄZANE Z NOWELIZACJĄ USTAWY KODEKS SPÓŁEK HANDLOWYCH.

Memorandum zawiera jedynie ogólne informacje dotyczące niektórych zmian w Ustawie i nie stanowi porady prawnej. W razie dalszych wątpliwości związanych z tematem niniejszego Memorandum, uprzejmie prosimy o skierowanie do nas pytań.

1. INFORMACJE OGÓLNE - NOWELIZACJA USTAWY

Dnia 8 grudnia 2008 r. ogłoszono treść Nowelizacji, która weszła w życie dnia 8 stycznia 2009 r. Wprowadza ona istotne zmiany mające daleko idące konsekwencje dla obrotu gospodarczego, w szczególności dla podmiotów działających w formie spółek z ograniczoną odpowiedzialnością i spółek akcyjnych Najważniejsze z nich zostaną omówione w niniejszym Memorandum.

2. ZMIANY WPROWADZONE PRZEZ NOWELIZACJĘ – SZCZEGÓŁOWE OMÓWIENIE

2.1. Definicja „spółki dominującej” w rozumieniu KSH – Art. 4 § 1 pkt 4 lit. d)

Art. 4 § 1 pkt 4 lit. d) KSH przewidywał dotychczas , że za spółkę dominującą uważa się spółkę handlową w przypadku, gdy członkowie jej zarządu lub członkowie jej rady nadzorczej stanowią więcej niż połowę członków zarządu innej spółki kapitałowej (spółki zależnej) albo spółdzielni (spółdzielni zależnej).
Na mocy Nowelizacji przepis ten otrzymał brzmienie: „d) członkowie jej zarządu stanowią więcej niż połowę członków zarządu innej spółki kapitałowej (spółki zależnej) albo spółdzielni (spółdzielni zależnej), lub”
W uzasadnieniu tejże zmiany twierdzi się, że „członkowie rady nadzorczej pełnią jedynie funkcje nadzorcze i nie mają bezpośredniego wpływu na bieżące zarządzanie spółką i podejmowanie decyzji zarządczych” (Druk Sejmu RP nr 524, 09 maja 2008r., Warszawa, Projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych, Uzasadnienie, s. 2).

2.2. Zniesienie obowiązku przekształcenia spółki cywilnej w spółkę jawną na mocy art. 26 § 4 KSH

Aktualne brzmienie tego przepisu jest następujące: „§ 4. Spółka, o której mowa w art. 860 Kodeksu cywilnego (spółka cywilna), może być przekształcona w spółkę jawną. Przekształcenie wymaga zgłoszenia do sądu rejestrowego przez wszystkich wspólników. Przepisy § 1–3 stosuje się odpowiednio.” Na mocy Nowelizacji uchylono obowiązek wspólników spółki cywilnej przekształcenia tejże spółki w spółkę jawną, jeżeli jej przychody netto w każdym z dwóch ostatnich lat obrotowych osiągną wartość powodującą obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych, zgodnie z przepisami o rachunkowości.
„Obowiązek przekształcenia formy prawnej powodował dla przedsiębiorców liczne komplikacje i dodatkowe koszty. Pozostawiono tę kwestię wyłącznie decyzji wspólników” (Ibid. s. 3).

2.3. Ograniczenie odpowiedzialności wspólników spółki jawnej do wartości nabytego przedsiębiorstwa w świetle art. 33 KSH

Obecnie art. 33 KSH stanowi, iż: „Kto zawiera umowę spółki jawnej z przedsiębiorcą jednoosobowym, który wniósł do spółki przedsiębiorstwo, odpowiada także za zobowiązania powstałe przy prowadzeniu tego przedsiębiorstwa przed dniem utworzenia spółki do wartości wniesionego przedsiębiorstwa według stanu w chwili wniesienia, a według cen w chwili zaspokojenia wierzyciela.”
W uzasadnieniu do projektu Nowelizacji wskazano na konieczność ograniczenia odpowiedzialności wspólników do wartości nabytego przedsiębiorstwa. „Sytuacja, w której za zobowiązania jednoosobowego przedsiębiorcy spółka odpowiada w sposób ograniczony (reżim Kodeksu cywilnego), a wspólnicy spółki – którzy przed zawarciem umowy spółki nie mieli wpływu na prowadzenie przedsiębiorstwa – bez ograniczeń (reżim Kodeksu spółek handlowych) budzi bowiem poważne wątpliwości.” (Ibid., s. 3).

2.4. Zmiana formy zawarcia umowy spółki partnerskiej

Istotną nowością jest zmiana formy zawarcia umowy spółki partnerskiej. Dotychczas KSH przewidywał w art. 92 wymóg formy aktu notarialnego. Natomiast Nowelizacja uprościła tworzenie spółek partnerskich poprzez zniesienie tego wymogu i wprowadzenie wymogu formy pisemnej pod rygorem nieważności.
Obligatoryjna forma aktu notarialnego nie ma uzasadnienia z dziedziny pewności i bezpieczeństwa obrotu gospodarczego, gdyż umowy te są weryfikowane z urzędu przez sąd rejestrowy pod kątem ich zgodności z KSH. Forma aktu wiąże się natomiast z koniecznością ponoszenia kosztów taksy notarialnej, która stanowi barierę dla przedsiębiorców. (Druk Sejmu RP nr 600 z dnia 25 kwietnia 2008r., Warszawa; Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks spółek handlowych i ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, Uzasadnienie)

2.5. Zmiana minimalnej wysokości kapitału zakładowego w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością i w spółce akcyjnej

Nowelizacja obniżyła minimalną wysokość kapitału zakładowego zarówno w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, jak i w spółce akcyjnej. Tym samym, od dnia 8 stycznia 2009 r. kapitał zakładowy spółki z o.o. powinien wynosić co najmniej 5 000 złotych (art. 154 § 1 KSH), a spółki akcyjnej 100 000 złotych (art. 308 § 1 KSH).
Zdaniem autorów projektu Nowelizacji, zaproponowane minimalne wysokości tych kapitałów stworzą możliwość zawiązywania większej liczby spółek kapitałowych przez przedsiębiorców, którzy dotychczas nie byli skłonni bądź zdolni zgromadzić minimalnego majątku „startowego”. (Druk Sejmu RP nr 524 z dnia 9 maja 2008, Warszawa; Projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych, Uzasadnienie, s. 5)

2.6. Uchylenie obowiązku co do formy oświadczeń woli składanych spółce przez jedynego wspólnika/akcjonariusza w sprawach przekraczających zakres zwykłych czynności

Dotychczas, w przypadku gdy w sp. z o.o. wszystkie udziały przysługiwały jedynemu wspólnikowi albo jedynemu wspólnikowi i spółce, oświadczenie woli takiego wspólnika składane spółce w sprawach przekraczających zakres zwykłych czynności wymagało formy pisemnej z podpisem notarialnie poświadczonym, co nie uchybiało odrębnym przepisom, które wymagają zachowania formy aktu notarialnego.
Na mocy Nowelizacji wymóg formy pisemnej z podpisem notarialnie poświadczonym został zniesiony (art. 173 § 2 i 3 KSH uchylono).
Identyczną zmianę wprowadziła Nowelizacja w stosunku do spółki akcyjnej (uchylono art. 303 § 3 i 4).
Powyżej wskazane zmiany oznaczają, iż po dniu 8 stycznia 2009 r., w przypadku gdy wszystkie udziały przysługiwały będą jedynemu wspólnikowi albo jedynemu wspólnikowi i spółce, a odpowiedni dla spółki akcyjnej wszystkie akcje spółki przysługiwały będą jedynemu akcjonariuszowi albo jedynemu akcjonariuszowi i spółce, oświadczenie woli takiego wspólnika (sp. z o.o.)/ akcjonariusza (S.A.) składane spółce wymagać będzie jedynie formy pisemnej pod rygorem nieważności, bez względu na to, czy dotyczyć będzie spraw z zakresu zwykłego zarządu, czy też spraw przekraczających zwykły zarząd.

2.7. Skrócenie okresu zwrotu dopłat w spółce z ograniczona odpowiedzialnością – art. 179 § 2 KSH

Na mocy znowelizowanego przepisu art. 179 § 2 KSH zwrot dopłat, które nie są wymagane na pokrycie straty wykazanej w sprawozdaniu finansowym może nastąpić po upływie miesiąca od dnia ogłoszenia o zamierzonym zwrocie w piśmie przeznaczonym do ogłoszeń spółki (dotychczas zwrot dopłat mógł nastąpić po upływie trzech miesięcy).
W uzasadnieniu podniesiono, że skrócenie tego okresu nie osłabia ochronnej funkcji kapitału zakładowego ani też nie narusza interesów wierzycieli. (Ibid., s. 6)

2.8. Precyzyjne określenie dnia wypłaty dywidendy w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością i w spółce akcyjnej

Nowelizacja wprowadziła, zarówno w stosunku do spółki z o.o. jak i spółki akcyjnej, przepisy regulujące kwestię precyzyjnego określenia dnia wypłaty dywidendy.
Odnośnie spółki z o.o. w art. 193 KSH dodano § 4 w brzmieniu:
„§ 4. Dywidendę wypłaca się w dniu określonym w uchwale wspólników. Jeżeli uchwała wspólników takiego dnia nie określa, dywidenda jest wypłacana w dniu określonym przez zarząd.”
Analogicznie, w odniesieniu do spółki akcyjnej w art. 348 KSH dodano § 4 w brzmieniu:
„§ 4. Dywidendę wypłaca się w dniu określonym w uchwale walnego zgromadzenia. Jeżeli uchwała walnego zgromadzenia takiego dnia nie określa, dywidenda jest wypłacana w dniu określonym przez radę nadzorczą.”
Powyższe zmiany precyzyjnie wskazują określenie dnia wypłaty dywidendy. Zgodnie z uzasadnieniem rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych określenie terminu wypłaty dywidendy powinno być uzależnione od woli spółki. W pierwszej kolejności o terminie wypłaty dywidendy powinni decydować w drodze uchwały wspólnicy (akcjonariusze), a jeżeli uchwała zgromadzenia wspólników (walnego zgromadzenia akcjonariuszy) nie określi daty wypłaty, dywidenda będzie płatna w dniu określonym przez zarząd (w przypadku spółki z o.o.) lub radę nadzorczą (w przypadku spółki akcyjnej) (Ibid., s. 7).  Znowelizowane przepisy KSH odzwierciedlają przytoczone uzasadnienie.

2.9. Zniesienie wymogu ogłaszania uchwał walnego zgromadzenia odbywającego się w trybie art. 405 KSH w Monitorze Sądowym i Gospodarczym

Dotychczas, uchwały podejmowane mimo braku formalnego zwołania walnego zgromadzenia, (gdy cały kapitał zakładowy jest reprezentowany a nikt z obecnych nie zgłosił sprzeciwu dotyczącego odbycia walnego zgromadzenia lub wniesienia poszczególnych spraw do porządku obrad), za wyjątkiem, uchwał podlegających wpisowi do rejestru, podlegały obowiązkowi ogłoszenia w terminie miesiąca. Nowelizacja zniosła obowiązek ogłaszania wszystkich uchwał podjętych na zgromadzeniu odbywającym się w trybie art. 405 KSH (§ 2 tego przepisu został uchylony).
W rządowym uzasadnieniu do projektu Nowelizacji czytamy, iż wymóg ogłaszania wszystkich uchwał podjętych na zgromadzeniu odbywającym się w trybie art. 405 KSH nie znajduje uzasadnienia i stanowi wyłącznie przejaw formalizmu ustawodawcy. (Ibid., s. 8)
 
3. PODSUMOWANIE

Obowiązująca od 8 stycznia 2009 r. Nowelizacja zmienia dotychczasowe brzmienie KSH w istotnym zakresie. Zmiany te zasługują na szczególną uwagę, ponieważ normują określone w nich sytuacje w sposób znacząco odbiegający od dotychczasowego.
W razie jakichkolwiek pytań dotyczących kwestii związanych z niniejszym MEMORANDUM, uprzejmie prosimy o kontakt.