WYROK TRYBUNAŁU KONSTYTUCYJNEGO W SPRAWIE PODATKU OD NIERUCHOMOŚCI

Zgodnie z dotychczasową praktyką organów podatkowych, kwalifikowały one obiekty budowlane odwołując się w sposób niezgodny z prawem do aspektów funkcjonalnych danego obiektu. Organy stosując prawo nie ograniczały się do wykładni ustawowych definicji „budynków” i „budowli” wynikających z przepisów ustawy o opłatach i podatkach lokalnych, a podejmowały decyzję w oparciu o przesłanki, które nie znajdywały odzwierciedlenia w przepisach prawa. Powodowało to zwiększenie obciążeń podatkowych w podatku od nieruchomości, z uwagi na pewne różnice związane z ustalaniem podstawy opodatkowania dla „budynków” i „budowli”. Mianowicie, podstawą opodatkowania dla budynków jest ich powierzchnia użytkowa (w m2), a z kolei dla budowli jest to wartość na dzień 1 stycznia danego roku podatkowego, stanowiąca podstawę obliczania odpisów amortyzacyjnych w danym roku (co do zasady – wartość). Organy uznawały, że pomimo tego że dany obiekt spełnia cechy „budynku” (tzn. jest trwale związany z gruntem, został wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach), to jego klasyfikacji należy dokonać z uwzględnieniem funkcji, którą pełni przy wykonywaniu działalności gospodarczej. W większości przypadków dany obiekt końcowo zostawał uznawany za „budowlę”, co zwiększało zobowiązanie podatkowe w podatku od nieruchomości.

Trybunał konstytucyjny orzekł, że w zakresie, w jakim przepisy ustawy o podatkach i opłatach lokalnych umożliwiają uznanie za „budowlę” obiektu budowlanego, który spełnia kryteria bycia „budynkiem” jest niezgodny z zasadą szczególnej określoności regulacji daninowych, wywodzoną z Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Podkreślił on, że w żadnym wypadku argumentacja funkcjonalna, w tym celowościowa, nie może – w świetle wymogów wynikających z Konstytucji służyć zwiększeniu powinności podatkowych obarczających jednostki. Trybunał rozstrzygając dane zagadnienie powołał się na zasadę rozstrzygania wątpliwości na korzyść podatników oraz na zasadę budowania zaufania do państwa.  Uwzględniając powyższe należy uznać, że jeżeli dany obiekt budowlany spełnia przesłanki uznania go za „budynek” w rozumieniu ustawy o opłatach i podatkach lokalnych to nie ma podstaw do klasyfikowania takiego obiektu jako „budowlę” i naliczania podatku od nieruchomości w wyższej wysokości niż należna. Wyrok Trybunału dotyczył w szczególności budynków takich jak: stacje transformatorowe, stację gazowe, kontenery telekomunikacyjne, silosy czy elewatory.

Podatnicy będący w posiadaniu obiektów budowlanych, które spełniają cechy budynku, a które dotychczas były uznawane i opodatkowane jako „budowle” mogą ubiegać się o zwrot nadpłaty na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej za okresy nieprzedawnione wraz z oprocentowaniem (co do zasady za ostatnie 5 lat podatkowych).

Natomiast, jeżeli w wyniku postępowania podatkowego dotyczącego danego zagadnienia wydano niekorzystną dla podatnika decyzję wymierzająca podatek w wyższej wysokości, to podatnicy zachowują prawo do wznowienia tego postępowania. Wniosek w tym przedmiocie należy złożyć w terminie 30 dni od publikacji wyroku Trybunału. Jeżeli powyższe zagadnienie miało swój finał w sądzie administracyjnym, który orzekł w sprzeczności z wyrokiem Trybunału, to podatnik może żądać wznowienia podstępowania sądowego w terminie 3 miesięcy od publikacji wyroku.

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego o sygn. SK 48/15 został opublikowany w Dzienniku Ustaw 27 grudnia 2017 roku (Dz.U. z 2017 r. poz. 2432).